Yazı İçeriği
İş hayatına atılmayı planlayan girişimciler için en önemli kararlardan biri şirket türünü belirlemektir. Türkiye’de en yaygın kullanılan iki şirket türü şahıs şirketi ve limited şirket olarak öne çıkmaktadır. Peki, bu iki şirket türü arasındaki farklar nelerdir? Hangisi daha avantajlıdır? Vergi, maliyet, sorumluluk ve kurulma süreçleri açısından değerlendirdiğimiz bu makalede, şahıs şirketi ve limited şirket arasındaki temel farkları detaylı şekilde ele alacağız.
1. Kuruluş Süreci ve Maliyetler
Şirket kurarken en önemli konulardan biri, kurulum süreci ve buna bağlı maliyetlerdir. Şahıs şirketi kurmak, limited şirkete göre çok daha hızlı ve ekonomiktir.
| Kriter | Şahıs Şirketi | Limited Şirket |
|---|---|---|
| Kuruluş Süresi | 1-2 gün | 5-10 gün |
| Gerekli Sermaye | Yok (minimum sermaye zorunluluğu bulunmaz) | Minimum 10.000 TL |
| Kuruluş Masrafları | Ortalama 2.000 – 5.000 TL | Ortalama 10.000 – 15.000 TL |
| Ticaret Sicil Kaydı | Zorunlu değil (isteğe bağlı) | Zorunlu |
| Noter ve Diğer Giderler | Daha düşük | Daha yüksek |
Şahıs şirketi kurmak isteyenler, vergi dairesine başvurarak birkaç gün içinde faaliyetlerine başlayabilir. Limited şirket için ise ticaret siciline kayıt, sözleşme hazırlanması, noter onayı ve sermaye blokajı gibi prosedürler gereklidir.
2. Vergilendirme
Vergi oranları ve vergilendirme süreçleri, şirket türünü belirlerken dikkat edilmesi gereken en önemli faktörlerden biridir.
| Vergi Türü | Şahıs Şirketi | Limited Şirket |
|---|---|---|
| Gelir Vergisi | Artan oranlı (%15 – %40) | Kurumlar vergisi (%25) |
| KDV Oranı | %1, %8 veya %20 (faaliyet alanına göre) | %1, %8 veya %20 (faaliyet alanına göre) |
| Geçici Vergi | 3 ayda bir | 3 ayda bir |
| Stopaj | Çalışan varsa ödenir | Çalışan varsa ödenir |
Şahıs şirketlerinde gelir vergisi dilimlere göre artarken, limited şirketlerde sabit %25 kurumlar vergisi uygulanır. Yüksek gelir elde eden işletmeler için limited şirketin vergi avantajı daha yüksektir.
3. Sorumluluk
Şahıs şirketi ve limited şirket arasındaki en büyük farklardan biri de şirket sahibinin sorumluluklarıdır.
- Şahıs Şirketi: İşletme sahibi, şirketin tüm borçlarından şahsi mal varlığı ile sorumludur. Yani, şirketin borçlarını ödeyememesi durumunda kişisel mal varlığına haciz gelebilir.
- Limited Şirket: Ortakların sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır. Şirketin borçlarından dolayı ortakların kişisel mal varlığına doğrudan haciz konulamaz.
Eğer riskli bir sektörde faaliyet gösteriyorsanız, limited şirket kurmak daha güvenli bir seçenek olabilir.
4. Muhasebe ve Defter Tutma
Şirket türüne bağlı olarak muhasebe süreçleri ve yükümlülükler değişmektedir.
| Kriter | Şahıs Şirketi | Limited Şirket |
|---|---|---|
| Muhasebe Sistemi | İşletme veya bilanço esasına göre defter tutulabilir | Bilanço esasına göre defter tutulur |
| Defter Tutma Zorunluluğu | Küçük işletmeler için daha az yükümlülük | Tüm gelir-giderlerin detaylı tutulması zorunludur |
| Muhasebeci Ücreti | Daha düşük (ortalama 2.000 – 3.000 TL/ay) | Daha yüksek (ortalama 3.500 – 5.000 TL/ay) |
Limited şirketler bilanço esasına göre defter tutmak zorundadır, bu nedenle muhasebe masrafları daha yüksektir. Şahıs şirketleri için işletme defteri kullanımı mümkündür ve muhasebeci ücretleri daha düşüktür.
5. Yönetim ve Ortaklık Yapısı
Ortaklık yapısı ve yönetim şekli de şirket türü seçiminde önemli bir faktördür.
- Şahıs Şirketi: Genellikle tek kişi tarafından yönetilir. Ortaklık yapmak mümkündür ancak sınırlıdır.
- Limited Şirket: Birden fazla ortak ile kurulabilir ve şirketin yönetim şekli sözleşme ile belirlenebilir.
Limited şirket, ortaklı iş yapmak isteyenler için daha avantajlıdır. Ayrıca, bir ortak ayrıldığında şirketin devam etmesi daha kolaydır.
6. Kapanış Süreci
Şirketi kapatmak, en az kurmak kadar önemli bir süreçtir. Bu süreç, şirket türüne göre farklılık gösterir.
| Kapanış Süresi | Şahıs Şirketi | Limited Şirket |
|---|---|---|
| İşlem Süresi | 1-2 hafta | 6 ay – 1 yıl |
| Maliyet | Düşük (1.500 – 3.000 TL) | Yüksek (5.000 – 10.000 TL) |
| Vergi Dairesi ve SGK Bildirimi | Zorunlu | Zorunlu |
| Tasfiye Süreci | Yok | 6 ay sürer |
Limited şirket kapatmak, daha uzun ve masraflı bir süreçtir. Tasfiye süreci boyunca şirketin borçları ödenmeli ve yasal bildirimler tamamlanmalıdır. Şahıs şirketleri ise daha hızlı ve düşük maliyetle kapatılabilir.
Sonuç ve Öneriler
Peki, hangi şirket türü sizin için daha uygun? İşte genel değerlendirme:
✅ Şahıs Şirketi Tercih Edilmeli Eğer:
- Küçük çaplı bir iş kuruyorsanız,
- Düşük maliyetle giriş yapmak istiyorsanız,
- İşinizde büyük riskler bulunmuyorsa,
- Vergi avantajından küçük ölçekli olarak faydalanmak istiyorsanız.
✅ Limited Şirket Tercih Edilmeli Eğer:
- Orta veya büyük ölçekli bir iş yapmayı planlıyorsanız,
- Ortaklarla iş yapmak istiyorsanız,
- Vergi yükünü minimize etmek istiyorsanız,
- Şirketin borçlarından şahsi mal varlığınızı korumak istiyorsanız.
Sonuç olarak, şahıs şirketleri küçük girişimciler için idealken, limited şirketler daha kurumsal yapılar için daha avantajlıdır. Seçim yaparken faaliyet alanınızı, gelir beklentinizi ve risk faktörlerini göz önünde bulundurmanız önemlidir.
Umarız bu rehber, doğru şirket türünü seçmenize yardımcı olur! Daha detaylı bilgi için bir mali müşavirden destek almayı unutmayın.